کفش ایمنی چیست؟

کفش های ایمنی کفشی است که برای محافظت از پاها در مقابل خطرات و آسیب‌های مختلف طراحی شده است. انواع کفش‌های ایمنی معمولاً در صنایع سنگین، ساخت و ساز، معدن، حمل و نقل، آشپزی و برخی از حرفه‌های دیگر استفاده می‌شود که خطرات جسمی، شیمیایی یا حرارتی وجود دارد.

کفش‌ ایمنی دارای ویژگی‌هایی است که برای حفاظت از پاها توسط سازمان‌های استاندارد سنجیده شده‌اند. این ویژگی‌ها ممکن است شامل جلوی فولادی یا شکسته (کفش با قلاب فولادی) برای محافظت از انگشتان پا در برابر ضربه، زیره‌های مقاوم در برابر سوراخ شدن، ضد لغزش و مقاوم در برابر مواد شیمیایی، مقاوم در برابر حرارت یا آتش و الکتریسیته استاتیک (ESD) می‌باشند. همچنین، کفش‌ ایمنی معمولاً دارای بالاهای مقاوم در برابر آب، روغن و مواد شیمیایی است.

با توجه به نوع خطرات موجود در محیط کار، انواع مختلفی از کفش‌های ایمنی وجود دارند. برخی از نمونه‌های رایج شامل کفش‌ ایمنی با پاشنه فلزی، کفش‌های ضد الکتریسیته ساکن، کفش‌های ضد لغزش، کفش‌های مقاوم در برابر مواد شیمیایی و کفش‌های مقاوم در برابر حرارت می‌باشند.

تاریخچه کفش ایمنی

در سالهای گذشته، زمانی که مردم در حال انجام کار بودند و نیاز به محافظت پا داشتند، استفاده از کفش‌ ایمنی رایج بوده است. این کفش‌ها در طول سال‌ها همواره تغییر و تحول کرده‌اند تا برای تناسب با مشاغل مختلف مناسب شوند. در سال ۱۹۳۰، شرکت Red Wing برای اولین بار چکمه‌هایی با رویه استیل تولید کرد که در جنگ جهانی استفاده می‌شدند و هدف آن محافظت از پا در برابر سوختگی و انفجار بود. در سال ۱۹۷۵، قانونی در آمریکا تصویب شد که استفاده از کفش‌ ایمنی در مشاغل سخت و پرخطر الزامی است و مجموعه‌ای از استانداردها برای انواع کفش‌ ایمنی تعیین شد. امروزه، شرکت‌های بزرگ و کوچکی کفش‌ ایمنی تولید می‌کنند که با استفاده از آنها، پا در برابر خطرات و آسیب‌های احتمالی در امان می‌باشد.

جنس کفش ایمنی

کفش‌ ایمنی از جنس‌ها و مواد مختلفی ساخته می‌شود، که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. در زیر، چند نوع رایج از جنس‌های کفش‌ ایمنی را بررسی می‌کنیم:

چرم

کفش ایمنی از چرم طبیعی تهیه شده که مقاومت بالا نسبت به سایش و پارگی دارد. چرم علاوه بر مقاومت فیزیکی، انعطاف‌پذیری مناسبی هم دارد.

پلاستیک

برخی  از کفش ایمنی ها از پلاستیک ساخته شده‌است این نوع کفش‌ها سبک‌تر از کفش‌های چرمی هستند و ممکن است خواص ضد آب داشته باشند. همچنین، پلاستیک نسبت به مواد شیمیایی بیشتر مقاوم است.

کامپوزیت

جنس کامپوزیت شامل موادی مانند فایبرگلاس، کربن، کیومین و غیره است. این نوع جنس بسیار سبک است و همچنین عایق الکتریکی است. کفش‌های با برخی از اجزاء کامپوزیت می‌توانند به جای کفش‌های دارای پاشنه فولادی استفاده شوند.

فولاد

رخی کفش‌ ایمنی دارای قسمت جلوی فولادی است که برای محافظت از انگشتان پا در برابر ضربه استفاده می‌شود. این نوع کفش‌ها معمولاً در صنایع سنگین و ساخت و ساز استفاده می‌شوند.

زیست‌ تخریب‌ پذیر

جنس زیست‌تخریب‌پذیر ممکن است از منابع طبیعی مانند کاغذ، نخ و غیره تهیه شده باشد. این نوع کفش‌ها برای کاربردهای خاصی مانند برخی صنایع غذایی و محیط‌زیستی مناسب هستند.

لازم به ذکر است که نوع جنس کفش ایمنی ممکن است بسته به نیازهای خاص صنعت و محیط کار متغیر باشد.

استفاده از کفش‌ ایمنی در موارد زیر توصیه می‌شود

 کفش ایمنی صنایع سنگین

در صنایع مانند ساخت و ساز، معدن، فولاد، خودروسازی و صنایع شیمیایی که خطراتی مانند ضربه، فشار، سوراخ شدن، انتقال حرارت، مواد شیمیایی خطرناک و الکتریسیته وجود دارد.

کفش ایمنی حمل و نقل

در حمل و نقل عمومی، حمل بار و رانندگی وسایل نقلیه سنگین که خطرات تصادف، ضربه، لغزش و آتش سوزی وجود دارد.

کفش ایمنی صنایع غذایی

در صنایع مانند آشپزی، پخت و پز، بسته بندی و تولید مواد غذایی که خطراتی مانند چیدن، بریدن، لغزندگی و تماس با مواد شیمیایی وجود دارد.

کفش ایمنی بهداشت و ایمنی

در محیط‌های بهداشتی مانند بیمارستان‌ها، آزمایشگاه‌ها و مراکز بهداشتی که خطرات عفونی، تماس با مواد شیمیایی، لغزش و آسیب‌های محیطی وجود دارد.

کفش ایمنی کشاورزی

در صنعت کشاورزی که شامل کشت و برداشت محصولات، استفاده از ابزارهای برشی و شیمیایی، خطرات پاشیدن و فشار زیاد می‌شود.

سایر موارد

همچنین، در مواردی مانند کار در بستر آب مانند پرداختن به کارهای زیر آب یا در محیط‌هایی که لغزش رخ می‌دهد (مانند یخ و برف) نیز استفاده از کفش‌ ایمنی مناسب است.

به طور کلی، هر موقعیتی که خطری برای پاها و اندام‌های پایین بدن وجود دارد، استفاده از کفش ایمنی توصیه می‌شود.

زیره کفش‌ ایمنی

معمولاً از مواد مقاوم و پرکاربرد تهیه می‌شود. در زیر، چند نوع رایج از جنس‌های زیره کفش‌ ایمنی را بررسی می‌کنیم:

لاتکس

زیره‌های لاتکس از جنس پلاستیکی با خواص انعطاف‌پذیری و مقاومت بالا تهیه می‌شوند. این نوع زیره برای محیط‌های خشک مناسب است و معمولاً در کفش‌هایی با عملکرد ضد لغزش استفاده می‌شود.

پلی‌آمید (نایلون)

زیره‌های پلی‌آمید به دلیل سبکی، انعطاف‌پذیری و مقاومت در برابر سایش و آسیب فیزیکی مناسب هستند. این نوع زیره در صنایعی که نیاز به حرکت آزاد پاها استفاده می‌شود، مثل حمل و نقل و خدمات آزمایشگاهی، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

پلی‌آورتان (PU)

پلی‌آورتان یک نوع پلاستیک با ویژگی‌های انعطاف‌پذیری، مقاومت در برابر سایش و ضربه، و عمر طولانی است. زیره‌های PU در کفش‌ ایمنی استفاده می‌شوند و معمولاً خواص ضد لغزش و جذب شوک را دارا می‌باشند.

ترموپلاستیک پلی‌یورتان (TPU)

TPU یک ماده پلاستیکی با قابلیت انعطاف‌پذیری، مقاومت بالا در برابر سایش و ضربه، و مقاومت شیمیایی است. این نوع زیره به خوبی می‌تواند با تغییرات دما کنترل شود و در کفش‌ ایمنی استفاده می‌شود.

 پلی‌اتیلن (PE)

پلی‌اتیلن یک نوع پلاستیک با ویژگی‌های عایق الکتریکی، سبک و مقاوم در برابر سایش است. زیره‌های PE اغلب در کفش‌ ایمنی الکتریسیته ساکن استفاده می‌شود.

تفاوت کفش ایمنی و کوهنوردی

کفش ها در گوناگونی موارد قابل استفاده هستند. یکی از این کاربردها، استفاده از کفش های کوهنوردی است. اگرچه کفش های کوهنوردی نیز در زمینه کفش های ایمنی قرار دارند، اما تفاوت هایی با انواع کفش های ایمنی دارند، به خصوص در زمینه کاربرد آنها. کفش های کوهنوردی برای استفاده در هنگام صعود کوه استفاده می شوند و هدف آنها حفاظت پای کوهنوردان در برابر لغزش و سرما است، همچنین مقاومت در برابر نفوذ آب و سرما نیز لازم است.

اما در کفش های ایمنی، استانداردهای مختلفی از جمله سرپنجه فولادی، مقاومت در برابر اسید، مقاومت در برابر برش و غیره به کار می روند. استفاده از این کفش ها برای حفاظت از پای کارگران در محیط های صنعتی و ساختمانی ضروری است.

علایم اختصاری روی کفش ایمنی

برای استفاده درست و صحیح از کفش ایمنی، باید با علایم و حروف اختصاری مرتبط با آنها آشنا باشیم. این علایم و حروف اختصاری نشان می‌دهند که کفش دارای چه مقاومتی است و در چه شرایط و محیط‌هایی می توان از آنها استفاده کرد. در زیر توضیحی درباره انواع علایم و حروف اختصاری ارائه می‌شود:

• PU: نشان دهنده استفاده از پلی‌اورتان به عنوان مواد ساختاری زیره کفش است.
•  RR: نشانگر مقاومت کفش در برابر ابزارها و وسایلی است که می توانند به آن برسند و آسیب برسانند.
• CP: نشانگر مقاومت کفش در برابر جریان برق و الکترسیته است.
•  SD: نشانگر مقاومت کفش در برابر انفجار و خطرات مرتبط است.
• SB: نشانگر استفاده از سرپنجه های فولادی در کفش و مقاومت آن در برابر ضربات است.
•  SRA: نشانگر خاصیت ضد لغزش کفش بر روی سطوح مانند سرامیک و مواد شیمیایی مشابه آنها است.
•  SRB: نشانگر خاصیت ضد لغزش کفش بر روی سطوح فلزی با حضور گلسیرول است.
• مثلث سبز: نشانگر مقاومت کفش در برابر سوراخ شدن و پارگی می‌باشد.
•  نوار سفید: نشانگر مقاومت کفش در برابر برق و الکتریسیته است.
•  نوار زرد: نشانگر حفاظت کفش در برابر استاتیک و شوک های الکتریکی است.
• نوار سرخ: نشانگر خطر الکتریکی است.
• درخت صنوبر: نشانگر مقاومت کفش در برابر ابزارهای برشی است.

با شناختن این علایم و حروف اختصاری، می توانید کفش های ایمنی مناسب را برای نیازهای خود انتخاب کنید.